ثبت منطقه حفاظت‌شده بهرام گور (استان فارس) ...
922fa.wikipedia.org ۱۳۵۱/۰۱/۱۶ تاریخ

کلیدواژه ها:#Fa.wikipedia.org، #آبان، #آسیای_میانه، #استان_فارس، #امام، #امامزاده، #انار، #انقراض، #ایران، #ایرانی، #بهرام_گور، #بومی، #تل، #تیرماه، #حسن_آباد، #حضرت، #حیات_وحش، #خاورمیانه، #سرشماری، #سمنان، #سیرجان، #شهرستان، #طبیعت، #غربی، #فارس، #قنات، #محور، #محیط_زیست، #مرداد، #مرز، #مصنوعی، #میانه، #پارک_ملی، #پرندگان، #پسته، #پلنگ، #چین، #کرمان، #کره، #گور، #گورخر، #گورخر_ایرانی، #گیاهی، #یزد، #یوزپلنگ، #یوزپلنگ_آسیایی، #یوزپلنگ_ایرانی

۱۳۵۱ - ثبت منطقه حفاظت‌شده بهرام گور (استان فارس) با ۴۰۸۰۰ هکتار مساحت در فهرست آثار طبیعی ملی ایران
منطقه حفاظت‌شده بهرام گور منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق استان فارس و در مثلث بین سه شهر نی‌ریز در شمال شرق در فاصله ۳۵ کیلومتری و شهر مشکان در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی و ۱۵ کیلومتری غرب شهر قطرویه واقع شده است. این منطقه ، که در سال ۱۳۵۱ خورشیدی بنیان‌گذاری شده ، ۴۰ هزار و ۸۰۰ هکتار مساحت دارد و در بلندترین نقطه به ۲ ، ۷۸۷ متر می‌رسد. آب و هوای منطقه بهرام گور گرم و خشک است و بارندگی حدود ۲۰۰ میلی متر در سال دارد. اهمیت این منطقه به جمعیت قابل توجه گورخر ایرانی ساکن در آن است.
در چند سال گذشته خشکسالی‌های پیاپی باعث خشک شدن تالاب‌های منطقه و به خطر افتادن زندگی زیستمندان این منطقه شده است. در تلاش برای کمک به این جانوران ، اداره کل محیط زیست استان فارس اقدام به دادن علوفه به سم‌داران این منطقه کرده است.
زیواگان
بهرام گور گونه‌های جانوری متعدد و گوناگونی را در خود جای می‌دهد. گونه‌هایی از پرندگان چون کبک ، زاغ بور ، هوبره ، تیهو ، باقرقره و انواع پرندگان شکاری را می‌توان در این منطقه یافت. از جمله دیگر مهره‌داران ساکن بهرام گور می‌توان به گربه‌سانانی چون سیاه‌گوش و گربه جنگلی اشاره کرد. در گذشته یوزپلنگ آسیایی نیز در منطقه زندگی می‌کرد که امروزه دیگر در آن پیدا نمی‌شود.
کل و بز ، قوچ و میش ، جبیر ، گراز ، روباه ، گرگ ، و کفتار از جمله پستانداران ساکن این منطقه هستند.
https://www.kojaro.com/2016/8/10/121143/bahram-goor-fars /
منطقه حفاظت‌ شده بهرام‌ گور فارس ، زیستگاه اصلی گور ایرانی
بهنام شکوری | یکشنبه, ۲۴ مرداد ۹۵
منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور در شرق استان فارس و زیستگاه اصلی گور ایرانی است این منطقه دارای تنوع گیاهی و جانوری بسیاری بوده و از این لحاظ یکی از بهترین زیستگاه‌های طبیعی ایران به شمار می‌رود.
محدوده بهرام‌گور که قبلا به‌صورت منطقه آزاد کنترل می‌شد ، در سال ۱۳۵۱ با عنوان منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور تحت کنترل اداره کل حفاظت محیط‌‌زیست فارس قرار گرفت.
وسعت کل منطقه در حال حاضر ۴۰۸,۰۱۷ هکتار است که وسعت پارک‌ملی قطرویه ۳۱,۸۱۵ هکتار و وسعت منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور ۳۷۶,۲۰۲ هکتار است.
تماشای حیات‌وحش به‌خصوص گونه‌های در معرض تهدیدی نظر گورخر ایرانی ، هوبره و زاغ بور در این منطقه به‌سادگی امکان‌پذیر است. در گذشته یوزپلنگ هم در این منطقه وجود داشته اما در حال حاضر این‌گونه در منطقه از بین رفته است. منطقه بهرام گور با توجه به اینکه هم منطقه کویری هم دشتی و هم کوهستانی از اهمیت زیادی برخوردار است علاوه بر این در این منطقه زاغ بور که از گونه‌های بومی است نیز وجود دارد.
با توجه به وجود زیستگاه منحصربه‌فرد و همچنین وجود گونه درخطر انقراض گورخر ایرانی ، قسمتی از ضلع غربی منطقه طی مصوبه شماره ۲۹۸ شورای عالی محیط‌‌زیست مورخ ۱۳۸۶/۱۱/۱۲ به پارک ملی قطرویه ارتقا یافت. با کجارو همراه باشید
پارک‌ ملی قطرویه و منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور در شرق شهرستان نیریز و در مرز استان فارس و کرمان و در حوزه سیاسی استان‌های کرمان ، یزد و فارس واقع گردیده است.
اقلیم منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
آب و هوای این منطقه گرم و خشک با بارندگی حدود ۲۰۰ میلیمتر است.
ارتفاعات منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
ارتفاع بلندترین نقطه منطقه ۲,۷۸۷ متر و پست‌ترین نقطه آن در حدود ۱,۶۰۰ متر است.
آبشخورهای مهم منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
آبشخورهای مهم منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور می‌توان آبشخورهای احداثی بر روی چشمه‌های عین‌الجلال و حاج محسن که دبی چشمه عین‌الجلال قابل ملاحظه است. همچنین آبشخورها‌ی مصنوعی احداثی واقع در ریگ جمشید– تل چیل– لیسو را نام برد که حمل آب در این آبشخورها با تانکر صورت می‌گیرد و در تمام فصول سال حیات‌وحش از این آبشخورها استفاده می‌کنند ضمنا جمعیت زیاد گورخرها را می‌توان در آبشخورهای تل چیل و ریگ جمشید مشاهده کرد.
چشم‌اندازهای بدیع و دیدنی منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
از صخره‌ها و پرتگاه‌ها می‌توان به کوه‌های کمربست و کوه‌های زیارت در شرق منطقه بهرام‌گور نام برد.
منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور دارای قلعه‌های زیادی بوده که قدمت آنها بالاست ولی متاسفانه به مرور زمان در اثر تغییرات فیزیکی و اقلیمی قسمت اعظم آنها از بین رفته و مخروبه شده است از قلعه‌های مهم منطقه می‌توان به قلعه کرسفید– قلعه شورو– قلعه دو برین اشاره کرد که در عمق منطقه بیابانی هنوز پا برجا هستند قدمت دقیق این قلعه‌ها دقیقا مشخص نیست ولی وجود رشته قنات‌های بسیار قدیمی در حاشیه این قلعه‌ها هنوز پا برجاست که بسیار زیبا است قلعه‌های شورو و کرسفید فاقد سکنه هستند ولی در اطراف قلعه ده‌برین تعدادی خانوار بصورت دامداری زندگی می‌کنند ضمنا قلعه بهرام‌گور در منطقه قطرویه در حاشیه منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور نیز وجود دارد.
از امامزاده و عتبا متبرکه منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور می‌توان امامزاده شاهرضا واقع در ده‌چاه و امامزاده سید حسن فرزند بلافصل امام جعفر صادق و امامزاده سید علی واقع در روستای غوری و همچنین امامزاده محمد واقع در ده‌برین را نام برد.

از غارهای معروف منطقه غار علی‌ ولی‌الله است که به قدمگاه حضرت علی (ع) نیز معروف است در اوقات مختلف سال خصوصا در مراسم‌های مذهبی و دینی تعاد زیادی به این غار عزیمت و نذر می‌کنند طول این غار ۱۲۲ متر بوده اعتقادات و باورهای زیادی در خصوص این غار اهالی وجود دارد .
مهمترین راه‌های قدیمی منطقه راه فارس به کرمان و سیرجان استکه از عمق منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور عبور می‌کند و فعلا به‌صورت جاده خاکی بوده و مورد استفاده اهالی قرار می‌گردد و با توجه به اینکه از داخل بوته زارها و حاشیه قنات‌ها می‌گذرد بسیار زیبا استثنا در حاشیه همین مسیر ۳ پاسگاه ژاندارمری قدیمی جهت امنیت مسیر و کاروان‌های روی تپه‌های وجود داشته که آثارشان هنوز پابرجاست.
در منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور تعداد زیادی قنات و چاه وجود دارد و مهمترین آن‌ها که مورد استفاده شرب قرار می‌گیرد آب قنات ده‌برین استولی بقیه قنات‌ها حالت لب شور دارند ضمنا آب چشمه عین‌الجلال نیز قابلیت شرب را دارد.
چشمه‌سارها و منابع آبی مهم منطقه که حائز اهمیت و برجسته هستند می‌توان قنات شورو- قنات ده‌برین– قنانت بشنه– قنات چشمه شیرین را نام برد که همگی دارای آب و دائر هستند و در عمق منطقه بیابانی منظره خاصی را بوجود آورده و هر بیننده‌ای را به فکر فرومی‌برد.
گونه‌های شاخص جانوری منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور

پارک‌ملی قطرویه و منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور تنها منطقه‌ای در کشور است که جمعیت قابل ملاحظه و پویایی از گورخر ایرانی را در خود جای داده است.
حضور دیگر گونه‌های ارزشمندی نظیر یوزپلنگ ایرانی ، کاراکال ، زاغ بور و هوبره ارزش اکولوژیکی این زیستگاه پهناور را دوچندان می‌کند.
کل و بز ، قوچ و میش ، گراز ، روباه ، گرگ ، کفتار ، گربه جنگلی و جبیر در کنار کبک ، تیهو ، باقرقره و انواع پرندگان شکاری از دیگر گونه‌های جانوری این منطقه به شمار می‌روند.

طبق سرشماری در سال ۱۳۸۹ کل وبز ۴۱۳ ، قوچ و میش ۲۴۳ ، جبیر ۱۵ راس و طبق آخرین سرشماری در تابستان ۱۳۹۱ تعداد ۳۸۳ راس گورخر در این منطقه سرشماری شد.
نتایج آخرین سرشمار در آبان ۱۳۹۱: در سرشماری پاییزه حیات‌وحش ۶۲۲ راس کل و بز وحشی در منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور مشاهده گردیده که در سال گذشته ۴۷۹ راس گزارش شده بود همچنین آمار قوچ و میش از ۳۱۱ راس در سال گذشته به ۳۲۷ راس ، جمعیت جبیر از ۱۸ راس به ۲۵ راس و جمعیت گور خر ایرانی از ۳۵۹ راس به ۴۳۳ راس رسیده است.

سرشماری ۴۸۳ راس گورخر ایرانی بالغ و ۵۰ راس کره گورخر تازه متولد شده در تیرماه ۱۳۹۲
در جریان آخرین سرشماری در آبان ماه ۱۳۹۴ تعداد ۶۸۵ گورخر ۱۴۰۰ کل و بز ، ۵۳۰ قوچ و میش و ۳۷ جبیر در این منطقه سرشماری شده است.

گورخر ایرانی منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
گور (گورخر) ایرانی (Equus hemionus onager) زیرگونه‌ای از گورخر آسیایی است که به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و تنها حدود ۶۰۰ رأس از آن در حیات وحش باقی مانده‌است. گورخر آسیایی در گذشته جمعیت فراوانی در خاورمیانه ، آسیای میانه و چین داشت اما اکنون نسل آن در اغلب مناطق منقرض شده است.

گورخر ایرانی از الاغ کمی بزرگ‌تر است ، در حدود ۲۹۰ کیلو وزن دارد و طول بدن و سر حدودا ۲٫۱ متر است و نسبت به الاغ شباهت بیشتری به اسب دارد. این جانور نسبت به اسب ، پاهای کوتاه‌تری دارد و رنگش در خلال فصل‌ها تغییر می‌کند ، در تابستان رنگش قهوه‌ای مایل به سرخ و در زمستان قهوه‌ای مایل به زرد است و بر پشتش نواری سیاه که با رنگ سفید احاطه شده ، قرار دارد. گورها حدود ۴۰ سال عمر می‌کنند. نسل گورخر ایرانی در معرض انقراض قرار دارد و در سال ۱۳۹۳ تنها در دو استان سمنان و فارس دیده شده است. شکارگر طبیعی گور پلنگ و گرگ است. از گورخر ایرانی در سومر باستان برای کشیدن ارابه استفاده می‌کردند.
پوشش گیاهی منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
مراتع موجود در پارک‌ملی قطرویه و منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور از زمان‌های قدیم مورد چرای سنگین دام اهلی قرار گرفته که با ادامه این وضع پوشش گیاهی منطقه وخیم‌تر و منجر به نابودی کامل رویشگاه و فرسایش شدید خاک خواهد شد.
قسمت اعظم منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور بصورت مرتفع بود و حدود ۲۲,۰۰۰ هکتار آن را پوشش گیاهی چوبی تشکیل می‌دهد. با توجه تغییرات اقلیمی و توپوگرافی (شیب ، ارتفاع ، جهت) و نوع خاک در منطقه تیپ‌های متنوع گیاهی در منطقه روییده‌اند که شامل:
۱) تیپ جنگلی: که دارای دو اشکوب است که اشکوب بالایی را بنه و اشکوب زیرین را بادام ، کیکم و تنکرس تشکیل می‌دهد.
۲) تیپ درمنه
۳) تیپ درمنه– گون
۴) تیپ درمنه– قیج
۵) تیپ گون– پیچک– درمنه
۶) تیپ گون– پرند– درمنه
۷) تیپ آبنوس– درمنه– گون
۸) تیپ تاغ-درمنه– شور
۹) تیپ جاشیر– گون– کلاه میرحسن
۱۰) تیپ شور- درمنه
۱۱) تیپ نمکزار که فاقد پوشش گیاهی بوده و به صورت دق (نمکزار) است که حدود نیمی از کل منطقه را دربر می‌گیرد.
از درختان شاخص در منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور می توان درخت بنه واقع در چهگونی (منطقه امن شماره ۱) و دو اصله درخت بنه واقع در مجاورت باغ ماهور بشنه را نام برد که دارای قدمت بسیار زیاد بوده و موقعیت ویژه و خاصی را در طبیعت منطقه دارند.
در خصوص المان‌های طبیعی موجود در منطقه بویژه درختان می‌توان درخت پیربنه واقع در حسن آباد را نام برد که تعداد زیادی از افراد به این مکان آمده و با بستن پارچه به شاخه‌های درخت آرزوهای خود را دنبال می‌کنند و معتقدند که با باز شدن پارچه‌های گره زده آرزوهایشان برآورده می‌گردد.
وضعیت اجتماعی
در محدوده پارک ملی قطرویه و منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور حدود ۲۰ روستا وجود دارد با توجه به اقلیم خشک منطقه ، عمده فعالیت‌های اقتصادی روستاییان و بومیان ، دامداری بوده و کشاورزی از نوع باغداری با کشت درختانی نظیر پسته و انار در مرحله بعدی تامین معیشت روستاییان است.
تهدیدهای منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور
۱) خشکسالی یکی از مهمترین مخاطراتی است که پارک‌ملی قطرویه و منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور را بخصوص در سال‌های اخیر تهدید می‌کند.
۲) وجود معادن متعدد و فعالیت‌های معدنی در حاشیه و داخل منطقه

۳) جاده آسفالته و پرتردد سیرجان– یزد از حاشیه منطقه حفاظت‌شده بهرام‌گور می‌کند. طی سه سال از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ پنج گورخر در این محور بر اثر برخورد با خودروهای عبوری از بین رفتند.

--- ---
...

ادامه در منبع لینک »

موارد مشابه بر اساس تراکم کلیدواژه

---