صلح ایران و روم با عهدنامه نصیبین ...
1734parseed.ir 28/04/299 تاریخ

کلیدواژه ها:#Parseed.ir، #آذربایجان، #ارتش، #ارزروم، #ارمنستان، #ارمنی، #اروندرود، #اشکانی، #ایران، #بازرگانی، #بهرام_دوم، #تاریخ، #تحکیم، #تیرداد، #تیرداد_سوم، #تیسفون، #دجله، #دورویی، #ساسانی، #سلطنت، #سپاه، #شاپور، #مرز، #موافقت، #نصیبین، #والرین، #گالریوس، #گرجستان، #یونانی

پیمان‌نامه نصیبین در سال ۲۹۸ میلادی میان نرسه ، امپراتور ایران و دیوکلتیان (دیوکلسین) ، امپراتور روم شرقی ، بسته شد. بر پایه این پیمان‌نامه ، ارتش ساسانی از مناطقی در ارمنستان ، ایبری (گرجستان) و میانرودان عقب‌نشینی کرد.
پیشینه تاریخی
نرسه از ۲۹۳ تا سال ۳۰۲ میلادی ، پادشاه ساسانی بود. پس از تحکیم بنیان فرمانروایی ، به روم پرداخت و درصدد تهدید روم برآمد و مسئله ارمنستان را هم برای کشمکش بهانه ساخت. نرسی در آغاز کار ، تیرداد سوم ، پادشاه اشکانی ارمنستان را که برنشاندهٔ روم بود و در زمان بهرام دوم بر بخشی از ارمنستان تحمیل شده بود ، از آنجا بیرون کرد. دیوکلتیان امپراتور بیزانس ، برای حمایت تیرداد افواجی گسیل کرد که گالریوس فرماندهی لشکر رومی را به عهده گرفت. در میانرودان شمالی از سپاه نرسه ، شکست خوردند.
یک سال بعد نرسه با موکب و حرمسرای شاهانه ، عازم ارمنستان گشت ، به علت دورویی یا تزلزل نجبای ارمنی که با دشمن تبانی کرده بودند ، در محلی نزدیک به ارزروم کنونی ، نرسه ، از سپاه بیزانس شکست خورد چون تعدادی از خویشان و کسان وی از جمله زنش ، ارسانه نام ، با خزاین سلطنتی ، به دست دشمن افتاد ، نرسی ناچار شد برای نجات آنها شرایط سنگینی را که روم برای صلح پیشنهاد می‌کرد ، بپذیرد. فرستادگانش که جهت درخواست صلح و درخواست اسیران به اردوی گالریوس رفتند ناچار شدند ، در مقابل سردار رومی ، چنان‌که یک نقش یادگاری در شهر یونانی تسالونیکی نشان می‌دهد ، خاکساری و فروتنی فوق‌العاده ای را تحمل نمایند. می‌گویند گالریوس با خشم و تهدید ، رفتار غرور آمیزی را که پدر نرسی ، شاپور یکم نسبت به امپراتور روم والرین که اسیر جنگی ایران شده بود ، به این فرستادگان یادآوری کرد. سرانجام با موافقت دیوکلتیان امپراتور روم شرقی ، به استرداد اسیران رضایت دادند. در آخر عهدنامه ای بین ایران و روم بسته شد و صلح بین دو کشور قریب چهل سال دوام یافت.
در تاریخ ۲۹۷ میلادی گالریوس نرسه را شکست می‌دهد. بنا بر پیمان‌نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین‌النهرین عقب‌نشینی می‌کند.
عهدنامه نصیبین
به موجب این عهدنامه که در در سال ۲۹۸ میلادی بسته شد و چون منافع روم را در شرق ، به قدر کافی تأمین می‌کرد تا چهل سال دیگر از سوی رومیان ، همچنان پایدار ماند. ویژگیهای پیمان‌نامه به گونه‌ی زیر است:
واگذاری پنج استان در ساحل رود دجله به امپراطوری روم شرقی.
اروندرود (دجله) مرز دو کشور شد.
عدم دخالت ایران در امور ارمنستان و واگذاری قلعه زنتا ، واقع در آذربایجان به روم.
پذیرش اینکه سرزمینهای ایبری و (گرجستان) بخشی از قلمرو روم هستند.
۵. نصیبین یگانه محلی برای داد و ستد و همچنین بازرگانی میان ایران و روم خواهد بود. (این شرط را می‌نویسند؛ ولی به خواهش نرسه حذف شده‌است)
این شرایط آذربایجان و حتی تیسفون را بلاواسطه در مجاورت متصرفات روم قرار می‌داد و از این حیث نیز برای ایران یک تهدید مستمر به‌شمار می‌آمد. عهدنامهٔ نصیبین که در واقع پیروزی سیاسی دیوکلتیان ، امپراتور روم به‌شمار می‌آمد. برای نرسی که هنگام به تخت نشستن ، رؤیای تجدید دوران شاپور یکم پدرش را داشت ، چنان مایهٔ ننگ و خفت شد که وی بعد از امضاء آن ، دیگر نتوانست سلطنت کند ، چندی بعد استعفا کرد و ظاهراً از شدت ناراحتی و اندوه در سال ۳۰۲ میلادی در گذشت.
--- ---
...

ادامه در منبع لینک »

موارد مشابه بر اساس تراکم کلیدواژه

---