دریاچه ارومیه با تن‌پوشی از شوره‌زار به آغوش مرگ می‌رود نمک نامهربانی روی زخم دریاچه ارومیه...
6290farsnews.com ۱۳۹۲/۰۵/۲۰ اخبار

کلیدواژه ها:#، #Farsnews.com، #آبیاری، #آذربایجان، #آذربایجان_شرقی، #آذربایجان_غربی، #آذرشهر، #آلودگی، #آلودگی_هوا، #ارمنستان، #ارومیه، #اسلامی، #اسکو، #ایران، #ایرانی، #بیوک، #تاریخ، #تبریز، #تجهیزات، #ترکیه، #حفاظت_محیط_زیست، #خبر، #خبرگزاری_فارس، #خزر، #دانشمندان، #دریاچه_ارومیه، #دریاچه_هامون، #دریای_خزر، #دریایی، #دولت، #رامسر، #ریزگرد، #سازمان_جهاد_کشاورزی، #شبستر، #طبیعت، #غربی، #فارس، #فرهنگ، #مجلس، #مجلس_شورای_اسلامی، #مجمع، #محیط_زیست، #مردم، #مرز، #مهربانی، #هامون، #وزارت_نیرو، #وزیر، #پارک_ملی، #پرندگان، #پسته، #کردستان، #کره، #کنوانسیون_رامسر، #گرجستان، #گیاهی، #یزد، #یونسکو

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز ، دریاچه کهن « چی‌چست » دریاچه‌ای که در کرانه خود ، خاطرات زیادی را جای داده و واژه واژه‌اش گذری بر پیشینه ایرانیان کهن است ، حالا نظاره‌گر غروبی غم‌انگیز است. این‌روزها ارومیه به نمک نشسته و بوی نامطبوع مرگ ، مرغان دریایی و پرندگان را فراری داده است.

دریاچه ارومیه با تمام دار و ندارش رو به نابودی است ، چرا که به گفته مسئولان سازمان محیط زیست ، کاهش میزان نزولات جوی ، پایین بودن راندمان آبیاری کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و عدم اختصاص آب کافی برای تامین نیاز بیولوژیکی رودخانه‌های منتهی به دریاچه از عوامل تشدیدکننده بحران و کویری شدن منطقه به شمار می‌رود. چند سالی است که عوامل مختلف دست به دست هم داده‌اند تا منحصر به‌فردترین تالاب جهان به دلیل میزان پسرفت آب به تهدیدی جدی برای ساکنان منطقه تبدیل شود.

نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مشکلات ناشی از ریزگردهای دریاچه ارومیه دامنگیر حداقل 5 استان در کشور خواهد بود ، گفت: این اثرات به دلیل بعد مسافت در استان‌ها متفاوت خواهد بود.

علی علیلو امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبریز اظهار کرد: دولت جدید باید نگاه ویژه به مشکل دریاچه ارومیه و حل آن داشته باشد.

وی از رایزنی با وزیر منتخب برای وزارت نیرو در این رابطه خبر داد و گفت: رایزنی اولیه با چیت‌چیان برای حل مشکل دریاچه ارومیه را انجام داده‌ایم تا در نخستین فرصت در این زمینه دیداری صورت گیرد.

علیلو با اشاره به اینکه مشکلات ناشی از ریزگردهای دریاچه ارومیه دامنگیر حداقل 5 استان در کشور خواهد بود ، افزود: این اثرات به دلیل بعد مسافت در استان‌ها متفاوت خواهد بود.

وی نشستن ریزگرد حاصل از نمک‌های این دریاچه بر روی محصولات کشاورزی به خصوص بر روی درختان را معضل اساسی کشاورزی منطقه دانست و گفت: این ریزگردها کشاورزی منطقه را از بین خواهد برد.

نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی در عین حال از عملکرد دولت قبلی در رابطه با این دریاچه و معضلات آن به شدت انتقاد کرد و گفت: دولت احمدی‌نژاد درباره دریاچه ارومیه به مردم منطقه مدیون است.

طرحی دارم که در کمتر از 3 سال حیات دوباره به دریاچه ارومیه می‌بخشد

نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی از ناکارآمدی 24 طرح احیای دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: طرحی را در دست دارم که در کمتر از سه سال می‌تواند حیات دوباره به جان دریاچه ارومیه ببخشد.

علیلو اظهار کرد: یکی از انتقاداتی که به عملکرد آقای احمدی‌نژاد و معاون اول ایشان رحیمی وارد است اقدامات دولت در رابطه با دریاچه ارومیه است.

وی افزود: دولت گذشته مدیون مردم منطقه در رابطه با دریاچه ارومیه است.

علیلو با اشاره به 24 مورد مصوبه در رابطه با این دریاچه گفت: دولت حتی نتوانست یک مورد از این طرح‌ها را عملیاتی کند که حداقل مردم منطقه را دلخوش کند.

در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه ، کویر نمکی به وسعت 4400 کیلومتر مربع در آذربایجان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: اگر دریاچه ارومیه خشک شود کشاورزی رو به نابودی می‌رود ، زیرا یک کویر نمک به وسعت بیش از 4 هزار و 400 کیلومتر مربع تشکیل می‌شود که آب و هوای منطقه تغییر می‌کند.

مسعود محمدیان گفت: تغییر روش کاشت محصولات کشاورزی خصوصاً گسترش کشت محصولات کم آب و تغییر الگوی کشت با جایگزینی سطوح زیر کشت پسته در حاشیه دریاچه ارومیه با توجه به تحمل بالای این محصول به کم آبی و جلوگیری هرچه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی ، از اقداماتی است که سازمان در اراضی حاشیه‌ای این دریاچه با جدیت دنبال می‌کند.

وی در ادامه افزود: بهره‌برداری بی‌رویه از زمین‌های کشاورزی ، استفاده بیش از اندازه از آب‌های زیرزمینی ، چرای مفرط مراتع ، تخریب اراضی جنگلی و مرتعی و توسعه شهری افزایش بیابان‌ها در این حوزه را می‌تواند تشدید کند و این امر علاوه بر تخریب و کاهش حاصلخیزی خاک و گسترش فرسایش آبی و بادی ، افزایش سیل‌های مخرب و آلودگی هوا و ایجاد پدیده گرد و غبار را می‌تواند در پی داشته باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: در الگوی کشت ارائه شده برای دشت تبریز ، سالانه ‌بیش از 17 درصد در آب مصرفی معادل 18 میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی این دشت صرفه‌جویی می‌شود.

محمدیان دریاچه ارومیه را ثروتی طبیعی بسیار بزرگ ذکر کرد و افزود: اگر این دریاچه خشک شود کشاورزی رو به نابودی می‌رود ، زیرا یک کویر نمک به وسعت بیش از 4 هزار و 400 کیلومتر مربع تشکیل و ابعاد این کویر باعث می‌شود آب و هوای منطقه تغییر و نمک به سمت مزارع پراکنده شود ، بنابراین ، در کنار توسعه آموزش‌های همگانی برای استفاده بهینه از امکانات موجود با درک کامل از شرایط حاضر ، باید فرهنگ مصرف درست آب بین مردم و بهره‌برداران نهادینه شود تا راندمان آبیاری در مزارع بهبود یابد.

استقرار تجهیزات سیستم بارورسازی ابرها برای احیای دریاچه ارومیه

رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان‌شرقی گفت: نمایندگان آذربایجان‌شرقی در تلاش هستند با راهکارهای متفاوت دریاچه ارومیه را دوباره احیا کنند.

محمد اسماعیل سعیدی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبریز اظهار کرد: انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه یکی از راهکارهای احیای این مجموعه است و باید روش‌های دیگر نیز در برنامه‌ریزی‌ها تعریف و مورد توجه قرار گیرند.

وی در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر اینکه روش‌های مدنظر شامل چه مواردی می‌شود ، افزود: انتقال آب از دریای خزر ، استفاده از آب‌های فرا منطقه‌ای از جمله رودخانه کرال در مرز بین ارمنستان و گرجستان ، تغییر الگوی کشت ، بارورسازی ابرها از جمله راهکاری‌های مد نظر و مورد توجه نمایندگان آذربایجان‌شرقی هستند.

سعیدی در رابطه با بحث بارورسازی ابرها گفت: در تلاش هستیم تجهیزات سیستم بارورسازی را که در یزد مستقر است به منظور کاهش هزینه‌ها و استفاده به موقع از موقعیت‌های آب و هوایی در خود استان مستقر کنیم.

نماینده مردم تبریز ، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی در عین حال تاکید کرد: در کنار استفاده از تکنولوژی موجود برای بارورسازی ابرها که طرحی روسی است باید استفاده از تکنولوژهای روز سایر کشورها نیز در دستور کار باشد.

وی با یادآوری اینکه در حال حاضر تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری در این زمینه از جمله روش یونیزاسیون در دنیا وجود دارد گفت: باید با استفاده از تجربه کشورهای موفق در این زمینه دستیابی به تکنولوژی‌های جدید در بارورسازی ابرها مورد توجه مسئولین باشد.

سعیدی اضافه کرد: دانش و توان علمی موجود در دانشمندان داخلی نیز می‌تواند در رسیدن به این اهداف موثر واقع شود.

میزان شوری آب دریاچه ارومیه 400 گرم در لیتر

بیوک رئیسی مدیرکل محیط زیست آذربایجان‌شرقی نیز در گفت‌وگو با فارس بیان داشت: در حال حاضر به دلیل کاهش بیش از حد آب دریاچه ارومیه میزان شوری آب این تالاب به 400 گرم در لیتر رسیده است.

وی میانگین نمک در آب دریاچه ارومیه را در شرایط عادی بین 180 تا 220 گرم در لیتر عنوان کرد و افزود: در حال حاضر وضعیت شوری آب دریاچه ارومیه به فوق اشباع که بیش از 350 تا 400 گرم در هر لیتر است.

دریاچه ارومیه به دلیل داشتن ارزش‌های اکولوژیک و منحصر به فرد ، در سال 1346 براساس مصوبه شماره یک شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور ، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شورای عالی در سال 1354 به عنوان پارک ملی ارتقا یافت. همچنین در سال 1356 براساس مصوبات MAB (انسان و کره مسکون) به عنوان یکی از مناطق بین‌المللی ذخیره‌گاه‌های زیست کره در سطح جهان به ثبت رسیده است. این دریاچه با تمام جزایر آن در سال 1354 به عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از طرف موسسه بین‌المللی تالاب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. در این دریاچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار ، 212 گونه پرنده ، 41 گونه خزنده ، هفت گونه دوزیست و 26 گونه ماهی زیست می‌کند.

دریاچه ارومیه دارای 102 جزیره است که همه آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی جهان به ثبت رسیده است. دریاچه ارومیه از نظر سطح آب‌های آزاد ، بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت و شورترین بعد از بحرالمیت محسوب می‌شود. طول دریاچه از 130 تا 146 کیلومتر و عرض آن از 58 کیلومتر تا 15کیلومتر (بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی) متغیر است. حجم آب دریاچه ارومیه در مساحت 5 هزار و 822 کیلومتر مربع و با عمیق متوسط 5.4 متر بالغ بر 31 میلیارد مترمکعب برآورد شده است. حوزه آبر‌یز دریاچه ارومیه دارای 52 هزار و 47 کیلومتر مربع بوده که در استان‌های آذربایجان غربی ، شرقی ، کردستان و قسمت بسیار کمی نیز در کشور ترکیه است. منابع تأمین‌کننده آب این دریاچه شامل جریان‌های سطحی رودخانه‌ها ، جریان‌ آب‌های زیرزمینی و بارش مستقیم به سطح دریاچه ، آب‌های سطحی شامل 14 رودخانه دائمی ، هفت رودخانه فصلی و 39 جریان سیلابی است.

دبی این رودخانه‌‌ها نوسانات بسیاری دارد به طوریکه زرینه‌رود با متوسط آورد 2 هزار میلیون مترمکعب و سطح حوضه‌ای برابر با 12 هزار کیلومتر مربع ، بزرگ‌ترین و آذرشهرچای با متوسط آورد 34 میلیون مترمکعب و سطح حوضه‌ای برابر با 300 کیلومتر مربع کوچک‌ترین رودخانه دائمی این حوضه محسوب می‌شود.

اما این زیست‌بوم با تمام دار و ندارش رو به نابودی است ، چرا که به گفته مسئولان سازمان محیط زیست ، کاهش میزان نزولات جوی ، پایین بودن راندمان آبیاری کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و عدم اختصاص آب کافی برای تامین نیاز بیولوژیکی رودخانه‌های منتهی به دریاچه از عوامل تشدیدکننده بحران و کویری شدن منطقه به شمار می‌رود. چند سالی است که عوامل مختلف دست به دست هم داده‌اند تا منحصر به‌فردترین تالاب جهان به دلیل میزان پسرفت آب به تهدیدی جدی برای ساکنان منطقه تبدیل شود ، در نتیجه پس‌روی آب دریاچه ، وسعت آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته و برخی قسمت‌های جنوبی دریاچه غیرقابل دسترسی و تبدیل به نمک‌زار شده است که این پدیده می‌تواند فجایع زیست محیطی بسیار زیادی را همراه داشته باشد که یکی از آنها به جای ماندن روستاهای خالی از سکنه در شرق این دریاچه است.



* شمارش معکوس برای آرتمیا

آرتمیا این جاندار سخت‌پوست که روزگاری در آب‌های دریاچه ارومیه می‌زیست ، ناپدید شده است. آرتمیا غذای برخی پرندگان دریاچه ارومیه از جمله فلامینگوهاست ، با از بین رفتن آرتمیا فلامینگوها نیز چند سالی‌ است از دریاچه ارومیه دل کندند و دیگر بازنگشتند. در گذشته صدها هزار پرنده به این دریاچه مهاجرت می‌کردند و با مهاجرتشان ارومیه را جانی دوباره می‌بخشیدند ، اما خشکسالی سبب شده تا ارومیه جایگاه بین‌المللی خود را از دست بدهد و از سوی دیگر پرندگان نیز حتی برای مرثیه‌خوانی به ارومیه بازنگردند. پرندگان به تدریج احساس کردند که دریاچه ارومیه دیگر برایشان آرامشی نخواهد داشت ، ‌آنها فهمیدند که حتی برای یک لحظه هم نمی‌توانند برای دیدن این دریاچه کهن و اساطیری بازگردند هر چند که پلیکان‌ها نیز از این قاعده مستثنی نبودند.

* مرگ شور ، پایان راه

پرواز پرنده‌های بی‌خبر از همه‌جا پس از بازی و شیطنت وقتی روی دریاچه ارومیه می‌نشینند ، نمک‌ پر و بالشان را می‌گیرد و نمی‌توانند پرواز کنند ، پرنده‌ها باز هم با تمام توانشان بال می‌زنند اما نمی‌توانند از دریاچه ارومیه جدا شوند ، گویی به زمین چسبیده‌اند ، گویی یکباره متوجه می‌شوند که مرگ گریبانشان را گرفته است. این توصیف یکی از دوستداران محیط زیست است که به طور اتفاقی شاهد مرگ یکی از پرندگان مهاجر به دریاچه ارومیه بوده است. پرندگان به تدریج احساس کردند که دریاچه ارومیه دیگر برایشان آرامشی نخواهد داشت ، ‌آنها فهمیدند که حتی برای یک لحظه هم نمی‌توانند برای دیدن این دریاچه کهن و اساطیری بازگردند هر چند که پلیکان‌ها نیز از این قاعده مستثنی نبودند.

* وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید

خشک شدن و یا کم شدن آب دریاچه تعادل اکولوژیک شمال‌ غرب کشور را برهم می‌زند ، آب و هوا را تغییر داده و با تاثیرگذاری مستقیم بر روحیات مردمی که سالیان سال با دریاچه زندگی کرده‌اند ، موجب مهاجرت میلیونی آنها می‌شود. حضور دریاچه تاکنون سبب ایجاد ویژگی ساحلی به این منطقه کوهستانی و تعدیل آب و هوا شده است. 18 سال از زمان آغاز کاهش ارتفاع آب دریاچه ارومیه می‌گذرد ، اینک دانشمندان معتقدند چنانچه دریاچه ارومیه خشک شود ، منطقه تبدیل به بیابانی به وسعت 440هزار هکتار با 8 میلیارد مترمکعب نمک می‌شود که با وزش نخستین بادها به جای شن یا رس ، این نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخریب محیط زیست می‌شود ، تخریبی که بدون شک از مرزهای کشور خواهد گذشت و در خوش بینانه‌ترین شرایط کشورهای همسایه را نیز در شرایط بحران زیست محیطی گرفتار خواهد کرد.

اینک این ماییم و این لبخند نمکین دریاچه‌ای در حال مرگ ، دریاچه‌ای که با همه زیبایی‌اش با همه قدمت‌ خود و با همه نعمت‌هایش در حال نابودی است ، این نابودی یعنی نابودی سه درصد از خاک ایران و ایرانی با پیکری زخمی برجای می‌ماند.

امروز برگی دیگر از تاریخ در حال نگارش است ، اگر خشک شدن دریاچه در این ورق نوشته شود ، هیچ‌گاه وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید ، اگر چه دریاچه هامون چند سال پیش توسط بیگانگان خشکانده شد ولی اینک دریاچه ارومیه به دست خودمان در حال خشکیدن است.

* فاجعه انسانی در راه است

فراتر از بحران پیش‌رو که چند سال است گونه‌های گیاهی و حیوانی دریاچه را با مشکل روبه‌رو کرده است ، بسیاری از کارشناسان دولتی و غیردولتی این نکته را متذکر شده‌اند که با کاهش مساحت دریاچه ارومیه و خشکی تدریجی ، دریاچه ارومیه به شوره‌زاری 8 میلیارد تنی تبدیل می‌شود که زیست‌بوم انسانی منطقه را از بین خواهد برد و در نهایت منجر به مهاجرت‌های ناخواسته و از بین رفتن بخش مهمی از کشتزارهای اطراف می‌شود.

هم‌اکنون این ماییم که باید تصمیم بگیریم ، نگاه به آینده ، نجات دریاچه ارومیه ، رهایی بخشیدن دریاچه ، بستن فاضلاب‌ها ، قانونمند کردن ورودی‌های آب شیرین به دریاچه و اقدامات دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد یا این‌که بپذیریم همین شرایط را ادامه دهیم ، سلام طبیعت را پاسخ نگوییم ، از تازیانه‌هایی که بر شانه‌اش نواخته‌ایم درس نگیریم و آنگاه بگذریم رافت و مهربانی طبیعت به قهری بدل شود که دیگر به سادگی نتوان آن را مدیریت کرد. این انتخاب ماست ، باید انتخاب کنیم که امانت در دست خویش را چگونه نگهد‌اریم و چگونه آن را به نسل بعد از خویش تحویل دهیم و آنچه که تاکنون در دفترچه عمل خودمان نگاشته‌ایم به هیچ کدام از ما در هر جایگاهی که هستیم نمره قبولی نمی‌دهد ، حتی به عنوان یک شهروند. بپذیریم که باید برای دریاچه ارومیه فکر جدی‌تری کنیم. دریاچه ارومیه که در کرانه خود ، خاطرات زیادی را جای داده و واژه واژه‌اش گذری بر پیشینه ایرانیان کهن است ، حالا نظاره‌گر غروبی غم‌انگیز بوده و به نمک نشسته و بوی نامطبوع مرگ ، مرغان دریایی و پرندگان را فراری داده و شوره‌زار سپیدرنگ تن‌پوش ارومیه شده است....

ادامه در منبع لینک »

موارد مشابه بر اساس تراکم کلیدواژه

---